Poslali smo inicijativu odgovornim i nadležnim u Republici Srpskoj
Interview.ba
Na protokol Vlade Republike Srpske, a na adresu premijera RS Radovana Viškovića, ministra pravde Miloša Viškovića, Zakonodavnog odbora Narodne skupštine, Odbora za evropske integracije, predsjednika Narodne skupštine Nenada Stevandića poslali smo Inicijativu za preispitivanje Nacrta zakona o izmjenama i dopunama krivičnog zakonika Republike Srpske.
U inicijativi, koja je zajednički stav novinarske/medijske zajednice, aktivista i predstavnika civilnog sektora koji se protive kriminalizaciji klevete, podsjećamo zašto bi bilo pogubno i protivno svim pravilima demokratije ako bi ove izmjene Zakona bile usvojene.
Četiri nova krivična djela
Podsjećamo, na zvaničnoj web stranici Ministarstva pravde Republike Srpske, koje je predlagač Zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS u februaru tekuće godine objavljivan je Prednacrt Zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS. To je u skladu sa članom 99. stav 3. Pravila za izradu zakona i drugih propisa RS.
U tekstu Prednacrta sadržanom na četiri stranice navedeno je osam članova zakona koji se mijenjaju ili dopunjavaju u osnovni tekst zakona.
Za to je i predočen dokaz: Prednacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS iz febrauara 2023.g.
Dana 03.03.2023.g. na zvaničnoj web stranici Ministarstva pravde Republike Srpske objavljen je tekst Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS koji se u velikoj mjeri razlikuje od teksta Prednacrta, posebno što je u isti unesena nova glava XVIIa koja propisuje Krivična djela protiv časti i ugleda. U ovoj glavi propisano je sedam članova, od kojih su četiri člana nova krivična djela: Uvreda, Kleveta, Iznošenje ličnih i porodičnih prilika, te Javno izlaganje poruzi zbog pripadnosti određenoj rasi, vjeri ili nacionalnosti. U obrazloženju Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS na stranici broj 8. navedeno je da je „Obrađivač Nacrta utvrdio da je ovaj zakon od interesa za javnost, te je Zakon objavljen na internet stranici (www.vladars.net), sa rokom od sedam dana radi dostavljanja primjedaba i sugestija. Na predloženi tekst nije bilo primjedaba i sugestija.“
Različit tekst
I za to ima dokaz: Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS iz marta 2023.g.
U konkretnom slučaju sporno je što je obrađivač – Ministarstvo pravde Republike Srpske, na zvaničnoj web stranici objavilo različit tekst Prednacrta i Nacrta zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika RS, te na taj način uticalo na onemogućavanje upućivanja primjedaba i sugestija na krivična djela protiv časti i ugleda od strane zainteresovane javnosti. Ministarstvo je u tekstu Nacrta konstatovalo da na predloženi tekst nije bilo primjedaba i sugestija, a da u prednacrtu uopšte nije ni objavilo krivična djela protiv časti i ugleda.
Pored navedenog, Ministarstvo je znatno skratilo i rokove za dostavljanje primjedaba i sugestija, sa 15 dana kako je predviđeno Smjernicama za konsultacije u izradi propisa i drugih opštih akata RS, rok je skraćen na svega 7 dana, što je nedopustivo. Ovim smjernicama propisuju se način i postupak sprovođenja konsultacija sa javnošću, po kojima postupaju Vlada Republike Srpske i republički organi uprave prilikom izrade propisa i drugih opštih akata, a cilj im je da doprinesu učešću javnosti u donošenju propisa i drugih opštih akata, te boljoj informisanosti, efikasnijem odlučivanju i društvenoj odgovornosti.
Koristimo ovu priliku da podsjetimo da je Pravilima za izradu zakona i drugih propisa Republike Srpske propisano da kada je u izradi prednacrta zakona obrađivač republički organ uprave, obavezno se sprovode konsultacije sa drugim organima uprave na koje se odnosi materija zakona, a kada se procijeni da je to neophodno, sa zainteresovanim udruženjima građana, privrednim subjektima i drugim zainteresovanim pravnim subjektima. Potom se na osnovu ishoda konsultacija o prednacrtu zakona, priprema se nacrt zakona.
Ustav je izričit
Takođe, podsjetićemo da je Ustavom Republike Srpske građanima garantovano da imaju pravo da javno iznose mišljenje o radu državnih i drugih organa i organizacija, da im podnose predstavke, peticije i prijedloge i da na njih dobiju odgovor.
Iz svega navedenog jasno je da je obrađivač zakona prekršio ustavom zajamčena prava građana, te da Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske nije izrađen u skladu sa Pravilima zbog čega se ne može uputiti u postupak (proceduru) donošenja, i neophodno je da se vrati predlagaču.
Iz navedenih razloga podnosimo inicijativu Zakonodavnom odboru Narodne skupštine Republike Srpske da utvrdi da Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske nije izrađen u skaldu sa Pravilima, te da se isti vrati predlagaču.
