Fokus.ba istražio je zvaničnike koji su u sukobu interesa, ali uprkos tome ponovo su na listama za različite nivoe vlasti na predstojećim izborima
Piše: Amil DUČIĆ/Fokus.ba
U Bosni i Hercegovini već duže vrijeme svjedočimo potpunoj derogaciji mehanizma za sprečavanje sukoba interesa. O tome nam govore ne samo često upitni potezi nadležnih tijela koji se bave utvrđivanjem sukoba i sankcioniranjem zvaničnika na nivou BiH i RS-a, jer u FBiH takvog tijela nema, već i brojni primjeri zvaničnika koji su po svim definicijama sukoba interesa u ovom segmentu prekršili zakon.
Iako je aktuelni ministar komunikacija i prometa Bosne i Hercegovine Vojin Mitrović, koji na predstojećim izborima predvodi listu SNSD-a za Narodnu skupštinu RS-a (Izborna jednica 6), u maju ove godine zbog sukoba interesa novčano kažnjen s 20 posto od plaće tokom šest mjeseci, informacije do kojih je istraživanjem došao Fokus.ba ukazuju na to da se ovaj zvaničnik i dalje nalazi u svojevrsnom sukobu interesa.
Supruga Vojina Mitrovića vlasnica firme Oktan promet
Da podsjetimo, Mitrovića je Komisija za odlučivanje o sukobu interesa BiH kaznila jer je bio član Nadzornog odbora Javnog preduzeća „Komunalac“ Bijeljina, a istovremeno državni ministar. Mitrović više nije u Nadzornom odboru „Komunalca“, no njegova supruga Nela Mitrović idalje se vodi kao vlasnica i zastupnica firme „Oktan promet“ d.o.o. Bijeljina, što je, također, bilo sporno.
Dok je „Oktan promet“ u prošlosti poslovao s Vladom RS, „Komunalac“ je sklapao niz direktnih sporazuma s državnim institucijama. Prema podacima s Portala javnih nabavki, s Elektroprenosom su u 2021, 2020. i 2019. godini sklapali direktne sporazume za „crpanje septičke jame“ kao i s Upravom za indirektno oporezivanje BiH za vršenje usluge košenja trave na GP Rača, te vršenje usluga čišćenja i pranja asfaltnih površina na CR/GP Rača.
Nadalje, Stefan Mitrović, sin Vojina Mitrovića, prema podacima s Banjalučke berze, trenutno je u nadzornim odborima „Komunalca“, zatim Rudnika i termoelektrane „Ugljevik“, javnog preduzeća koje posluje u okviru Mješovitog holdinga „Elektroprivreda Republike Srpske“.
Sin Vojina Mitrovića u nadzornim i upravnim odborima
Stefan Mitrović krajem juna ove godine postao je i predsjednik Upravnog odbora Sarajevo-gasa Istočno Sarajevo, firme koja vrši transport gasa iz Rusije magistralnim gasovodom Zvornik – Sarajevo na dionici Zvornik – Kladanj. Inače, ova firma je pravni sljednik JKP „Sarajevogas“ Sarajevo i od tada upravlja imovinom predratnog preduzeća koje se nalazi na teritoriji Republike Srpske.
Zanimljivo je da je „Oktan promet“, koji je osnovao aktuelni državni ministar Vojin Mitrović, a čiji je zastupnik trenutno njegova supruga, prošle godine bio povećao svoj udio u Sarajevo-gasu Istočno Sarajevo čiji je predsjednik Upravnog odbora njihov sin Stefan, i to s 4,49 na 14,46 posto, čime je bio drugi najveći dioničar.
Da rezimiramo, Mitrović je aktuelni državni ministar. Njegova supruga je vlasnica firme (Oktan promet) koja ima značajan udio u firmi (Komunalac) koja sklapa ugovore s državnim preduzećima. Sin je na čelu firme (Sarajevo-gas Istočno Sarajevo) koja vrši posao od značaja za državu, a to je osiguranje dotoka plina kroz područje RS-a, dok je firma koju je ranije vodio njegov otac (Oktan promet), a sada njegova majka, povećala svoj udio u ovoj firmi koja se bavi transportom plina, a u čijem Upravnog odboru je Mitrović mlađi.
Prema odredbama aktuelnog Zakona o sukobu interesa u institucijama BiH, angažman bliskog srodnika, u slučaju Mitrovića to su supruga i sin, u nadzornim odborima, upravama ili menadžmentu u privatnim preduzećima koje sklapa ugovore ili posluje s institucijama na bilo kojem nivou smatra se sukobom interesa. U ovom slučaju riječ je i o angažmanu bliskih srodnika u javnim preduzećima.
Enver Bijedić aktuelni je poslanik u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH. Na predstojećim izborima predvodi listu Socijaldemokrata (partije čiji je predsjednik) za Parlament Federacije BiH iz Izborne jedinice 3.
Zajedno s bratićem Elsadom suvlasnik je firme „Boje i lakovi Svjetlost“ u Tuzli. Bijedić se vodi kao osnivač ove firme, dok je njegov bratić direktor. Ova firma je u periodu od 2018. do 2020. potpisivala direktne sporazume s jednom državnom institucijom. Sam Bijedić zajedno s drugim poslanicima u Predstavničkom domu položio je zakletvu 6. decembra 2018. godine.
Naime, od 27. decembra 2018. pa do 29. decembra 2020. firma „Boje i lakovi Svjetlost“ s državnom institucijom Agencija za antidopinšku kontrolu BiH potpisala je sedam direktnih sporazuma, i to za sljedeće usluge: nabavka sijalica, metlica brisača i gumenih patosica za Peugeot 301, te servis vozila Peugeot 301. Ukupno su, bez PDV-a, za ove sklopljene direktne sporazume naplaćene 1.174 KM.
Prema članu 4. Zakona o sukobu interesa u institucijama BiH, angažman u privatnom preduzeću, u uslovima u kojima se stvara sukob interesa, nespojiv je s javnim funkcijama izabranog zvaničnika, nosioca izvršne funkcije ili savjetnika. OECD u okviru šireg koncepta sukoba interesa ne smatra samo situaciju u kojoj postoji neprihvatljiv sukob između interesa javnog službenika kao privatnog građanina i njegove dužnosti kao javnog službenika već i one situacije u kojima postoji prividni sukob interesa ili potencijal za sukob interesa.
Nabavke firme „Boje i lakovi Svjetlost“
Prema posljednjem ažuriranom spisku dužnika Porezne uprave FBiH od 30. juna, Bijedićeva firma imala je ukupna porezna dugovanja od 126.193 KM. Zajedno s bratićem Bijedić je i osnivač firme BBL Tuzla, koja, međutim, nije poslovala s državnim institucijama.
Nenad Nešić, predsjednik DNS-a, na predstojećim izborima kandidat je za člana Predsjedništva BiH. Nešić je trenutni poslanik u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH, a 3. marta prošle godine Komisija za odlučivanje o sukobu interesa kaznila ga je jer je u periodu od 6. novembra 2018. do 14. oktobra 2020. obnašao funkciju vršioca dužnosti direktora Javnog preduzeća „Putevi RS“ dok je bio i poslanik u državnom parlamentu. Kažnjen je, međutim, s obustavom 10 posto od šest mjesečnih primanja.
Firma “N Trade”, finansijski podaci
Nenad Nešić više nije na čelu Javnog preduzeća „Putevi RS“, ali je osnivač preduzeća N-Group u Istočnom Sarajevu. Direktor ovog preduzeća trenutno je Nešićeva supruga Maja. Njegov brat Predrag vlasnik je preduzeća N-Trade u Istočnom Sarajevu. Za razliku od N-Groupa, za N-Trade se mogu naći podaci o poslovanju ove firme s državnim institucijama.
Tako je N-Trade na čelu s Predragom Nešićem od momenta kada je Nenad Nešić položio zaktlevu kao državni poslanik do danas, prema podacima s Portala javnih nabavki, sklopio sedam direktnih sporazuma s državnim institucijama.
Firma “N Group”
To je učinjeno s Graničnom policijom BiH, Uredom za harmonizaciju i koordinaciju sistema plaćanja u poljoprivredi, ishrani i ruralnom razvoju BiH, kao i Agencijom za forenzička ispitivanja i vještačenja. Riječ je uglavnom o manjim iznosima u vrijednosti od 64 do 1.053 KM. S Gradom Istočno Sarajevo te Opštinom Istočna Ilidža u ovom periodu sklopili su sporazume veće vrijednosti, odnosno i do 10.092 KM.
Slučajno ili ne, kada je riječ o N-Tradeu, zanimljivo je da su finansije ove firme tokom mandata Nenada Nešića kao državnog poslanika konstantno i rapidno rasle. Prema zvaničnim finansijskim podacima, stalna sredstva i dugoročni plasmani N-Tradea su s 2,1 miliona KM u 2017. godini porasli na 10,2 miliona KM u 2021. godini. Također, nekretnine, postrojenja i oprema ove firme u 2017. godini bili su u vrijednosti od 2,1 miliona KM, dok su u 2021. iznosile 9,5 miliona KM. Ukupna aktiva N-Tradea u 2017. iznosila je 4,4 miliona KM, a u 2021. čak 12 miliona KM!
Firma “N Trade” – poslovanje sa institucijama
Kao i u slučaju Vojina Mitrovića, prema odredbama aktuelnog Zakona o sukobu interesa u institucijama BiH i Nenad Nešić je u sukobu interesa budući da se angažman bliskog srodnika u nadzornim odborima, upravama ili menadžmentu u privatnim preduzećima koje sklapa ugovore ili posluje s institucijama na bilo kojem nivou smatra sukobom interesa.
Prema podacima s Banjalučke berze, Predrag Nešić je i direktor firme Energoinvest-Automatika Istočno Sarajevo. Riječ je o firmi koja je sljednik privrednog giganta Energoinvest koja je u proteklim godinama doživjela transformaciju kapitala.
Zanimljivo je da N-Trade, druga firma Predraga Nešića, ima 18,8 posto kapitala u firmi Energoinvest-Automatika, dok je tu većinski dioničar Mlađen Božović, inače šef Kabineta ministra za ljudska prava i izbjeglice BiH Miloša Lučića koji je kadar DNS-a na ovoj funkciji. I sam Božović svojevremeno je bio kandidat DNS-a na funkciji ministra za ljudska prava. Božović je, inače, punac Predraga Nešića.
Jugoslav Brdar na predstojećim izborima je na listi SDP-a za Skupštinu Kantona 10 (Livno), a prema podacima do kojih je došao Fokus.ba u sukobu je interesa. Brdar je aktuelni zastupnik u Skupštini 10 (Livno), a istovremeno je direktor firme „ObrEEn“ Livno koja je dobila koncesiju na ribolovna prava na Buškom jezeru od Kantona 10 u čijoj skupštini sjedi Brdar. Inače, Skupština Kantona 10 čiji je Brdar zastupnik usvaja zakone, pa tako i Zakon o vodama koji tretira tu oblast, i potvrđuje odluke koje se tiču npr. zabrane ribolova i sl. u Buškom jezeru.
Jugoslav Brdar (Foto: SDP)
Istovremeno, Brdar je i suvlasnik LYBRA-PHARM Drvar, ugovorne apoteke Zavoda zdravstvenog osiguranja Kantona 10, institucije čije izvještaje odobrava Skupština Kantona 10 gdje je on zastupnik. Ova apoteka je u januaru ove godine sklopila direktni sporazum s Kantonalnim zavodom za zapošljavanje Livno.
Brdarova firma „ObrEEn“ Livno
Prema članu 4. Zakona o sukobu interesa u organima vlasti u FBiH, angažman u privatnom preduzeću u uslovima u kojima se stvara sukob interesa nespojiv je s javnim funkcijama izabranog dužnosnika, nosioca izvršne funkcije ili savjetnika. Članom 6. ovog zakon propisuje se da izabrani dužnosnici, nosioci izvršnih funkcija i savjetnici za vrijeme vršenja dužnosti ne mogu biti članovi skupštine, nadzornog odbora, uprave ili menadžmenta niti biti u svojstvu ovlaštenog lica bilo kojeg privatnog preduzeća koje sklapa ugovore vrijednosti veće od 5.000 KM godišnje s organima koji se finansiraju iz budžeta na bilo kojem nivou vlasti.
Brdarova firma „ObrEEn“ Livno dobila je krajem 2020. godine koncesiju na 10 godina, a iznos koncesije je 20.000 KM po godini.
Fokus.ba obratio se svim zvaničnicima koje smo analizirali kako bi i od njih dobili komentare na ove informacije. Jedini koji nam je odgovorio bio je Brdar.
Brdar ističe kako ne vidi ništa sporno u tome što je neko spreman platiti koncesijsku naknadu za sportski ribolov, uz naglasak da naknada za Buško jezero iznosi više nego naknade za ostale vode. Potvrdio je i da je vlasnik firme Lybra-Pharm, uz naglasak da ima godišnji promet u milionskim iznosima.
– Jasno je prikazan tržišni (procijenjeni) položaj te tvrtke na tržištu i kompletna moja imovina. Tu u Lybra-Pharm prestaje moja uloga. Nisam član niti u formalnom, a niti u neformalnom smislu nikakvih zakonom predviđenih upravljačkih struktura u firmi koja zapošljava 15-20 djelatnika i 100 posto izvršava svoje obveze prema državi BiH. Sav posao u tom smislu obavlja moja supruga – rekao je Brdar
